Τα «ιδιωτικά συμφωνητικά» δεν είναι πρωτοτυπία...

Είτε με διμερείς συμφωνίες, είτε με «κανονισμούς εργασίας», είτε με ατομικές συμβάσεις, οι επιχειρήσεις μεταχειρίζονται τους εργαζόμενους σαν ιδιοκτησία τους

Πριν από λίγες μέρες, ο «Ριζοσπάστης» έγραψε για την εταιρεία «Mikel» (αλυσίδα καταστημάτων καφεστίασης), που βάζει τους εργαζόμενους να υπογράψουν «δήλωση» (ιδιωτικό συμφωνητικό) όταν προσλαμβάνονται για δουλειά. Με τη «δήλωση» αυτή, η εργοδοσία απαγορεύει στους υπαλλήλους της να εργάζονται παράλληλα σε άλλη συναφή επιχείρηση, ενώ παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο η ίδια απαγόρευση να ισχύει και για τον πρώτο χρόνο μετά τη λύση της σύμβασης εργασίας με τη συγκεκριμένη εταιρεία.

Πρωτοσέλιδο του Ριζοσπάστη για το θέμα το 2007

Απαγορεύει, επίσης, στους εργαζόμενους και σε συγγενείς τους πρώτου βαθμού να συμμετέχουν με οποιονδήποτε τρόπο στη λειτουργία συναφούς επιχείρησης. Σε περίπτωση, μάλιστα, που ο εργαζόμενος παραβεί κάποιον από τους όρους της «συμφωνίας», του επιβάλλεται αυτοδίκαια πρόστιμο 10.000 ευρώ για κάθε «παράβαση» από αυτές που περιγράφει το συμφωνητικό!

Η περίπτωση της εταιρείας «Mikel» δεν είναι μοναδική. Εδώ και χρόνια, οι εργοδότες μέσω «ιδιωτικών συμφωνητικών», «κανονισμών εργασίας», αλλά και ατομικών συμβάσεων, προσπαθούν να καταργήσουν ό,τι απέμεινε από τα δικαιώματα των εργαζομένων, τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, να παρακάμψουν ακόμα και αυτήν τη φιλεργοδοτική νομοθεσία, όταν τους βάζει έστω και τα ελάχιστα εμπόδια στον τρόπο που θέλουν να διαμορφώσουν τους όρους εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να υπογράψουν αυτά τα συμφωνητικά, ή να αποδεχτούν απαράδεκτους «κανονισμούς εργασίας» κάτω από το φόβο της απόλυσης.

Ο «Ριζοσπάστης», στα ρεπορτάζ του, έχει καταγράψει πολλές περιπτώσεις εταιρειών, που επέβαλαν τέτοιες «συμφωνίες» στους εργαζόμενους. Οι όροι που περιλαμβάνουν είναι προκλητικοί και διαμορφώνουν συνθήκες εργασίας εξοντωτικές για τους εργαζόμενους. Στον αντίποδα, παρέχουν στον εργοδότη το δικαίωμα να τους θεωρεί «κτήμα» του και ανάλογα να διαμορφώνει τις ώρες και το χώρο απασχόλησης, τις απολαβές, τις άδειες κ.ά. Ορισμένες τέτοιες περιπτώσεις σταχυολογούμε παρακάτω.

ΑΛΥΣΙΔΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΦΕ «MIKEL»: Επιβάλλει στους εργαζόμενους απαράδεκτα ιδιωτικά συμφωνητικά

[To βίντεο είναι από τις παρεμβάσεις που πραγματοποίησε το ΠΑΜΕ έξω από μια σειρά καταστήματα MIKEL στη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να επαναπροσληφθεί εργαζόμενη (διαβάστε περισσότερα εδώ κι εδώ)]

Επικίνδυνους δρόμους ανοίγει η «δήλωση» (ιδιωτικό συμφωνητικό) την οποία καλούνται να υπογράψουν οι εργαζόμενοι της εταιρείας«ΜIKEL» (αλυσίδα καταστημάτων καφεστίασης), όταν προσλαμβάνονται για δουλειά. Η συμφωνία είναι ενδεικτική των συνθηκών εργασίας που διαμορφώνει η αντιδραστική νομοθεσία των κυβερνήσεων και δίνει το ελεύθερο στις επιχειρήσεις να θεωρούν τους εργαζόμενους «κτήμα» τους, να απειλούν ακόμα και με πρόστιμα για να επιβάλουν τους όρους τους.

Μεταξύ άλλων, η «δήλωση», που επιβάλλει η εργοδοσία, απαγορεύει στους υπαλλήλους της να εργάζονται παράλληλα σε άλλη συναφή επιχείρηση, ενώ παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο η ίδια απαγόρευση να ισχύει και για τον πρώτο χρόνο μετά τη λύση της σύμβασης εργασίας με τη συγκεκριμένη εταιρεία. Σε περίπτωση μάλιστα που ο εργαζόμενος παραβεί κάποιον από τους όρους, του επιβάλλεται αυτοδίκαια πρόστιμο 10.000 ευρώ για κάθε «παράβαση» από αυτές που περιγράφει το συμφωνητικό!

Με το πρόσχημα ότι θέλει να διαφυλάξει τα επαγγελματικά της «μυστικά» από τους ανταγωνιστές, κατά τα πρότυπα άλλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, η εταιρεία «MIKEL» ζητάει από τους εργαζόμενους να υπογράψουν τους εξής μεταξύ άλλων όρους:

«Καθ' όλη την διάρκεια που θα απασχολούμαι με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας στην άνω ΟΕ, υποχρεούμαι να μην προβαίνω ούτε άμεσα, αλλά ούτε και έμμεσα σε ανταγωνιστικές πράξεις προς την άνω ΟΕ και προς οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση που νομίμως χρησιμοποιεί τον διακριτικό τίτλο "MIKEL", τουναντίον υποχρεούμαι να τηρώ πίστη στην άνω ΟΕ και τις λοιπές επιχειρήσεις που νομίμως χρησιμοποιούν τον διακριτικό τίτλο "ΜΙΚΕL"».

Οι «ανταγωνιστικές πράξεις»

Αμέσως μετά διευκρινίζεται: «Ως ανταγωνιστικές πράξεις στην περίπτωση αυτή νοούνται ενδεικτικά οι εξής:

α) να απασχολούμαι με οποιονδήποτε τρόπο σε οποιαδήποτε ανταγωνιστική επιχείρηση και ιδιαίτερα σε οποιαδήποτε επιχείρηση καφενείου και/ή καφετέριας και/ή σνακ-μπαρ και/ή εστιατορίου και/ή αναψυκτηρίου και/ή μπαρ και/ή κυλικείου και/ή άλλων συναφών επιχειρήσεων που έχουν ανταγωνιστικό σκοπό προς την άνω ΟΕ και προς οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση που νομίμως χρησιμοποιεί τον διακριτικό τίτλο "MIKEL"

β) να συμμετέχω με οποιονδήποτε τρόπο (ως συνέταιρος, συνεργάτης, εμφανές ή αφανές μέλος εταιρείας κλπ.), άμεσα ή έμμεσα (η σύζυγός μου ή συγγενικά μου πρόσωπα μέχρι και πρώτου βαθμού συγγένειας, οι οποίοι θεωρείται ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση ενεργούν ως παρένθετα πρόσωπα - αχυράνθρωποί μου) σε οποιαδήποτε ανταγωνιστική επιχείρηση, ως ανωτέρω

γ) να κοινολογώ σε τρίτους τόσο την τεχνογνωσία όσο και τα εμπορικά, βιομηχανικά και άλλα απόρρητα (...)».

Η συμφωνία προβλέπει καθαρά ότι ένας εργαζόμενος στα «MIKEL» απαγορεύεται να δουλεύει παράλληλα σε άλλη επιχείρηση με συναφές αντικείμενο. Η απαγόρευση αυτή, εκτός του ότι θεωρεί τον εργαζόμενο «κτήμα» της συγκεκριμένης επιχείρησης, στερεί από τους εργαζόμενους, κυρίως αυτούς που υποαπασχολούνται, να αναζητήσουν κι άλλου μεροκάματο για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους.

Με δεδομένο ότι τέτοιες θέσεις εργασίας αφορούν κυρίως νέους σε ηλικία εργαζόμενους, που αναγκάζονται να συμβιβαστούν με «τρίωρα» και «τετράωρα» προκειμένου να βγάλουν ένα μεροκάματο, οι δεσμεύσεις που επιβάλλει η εργοδοσία στα «MIKEL» είναι τουλάχιστον απαράδεκτες.

Επιπλέον, η εταιρεία απαγορεύει στον εργαζόμενο να έχει συγγενικό πρόσωπο που να εμπλέκεται στη λειτουργία ανταγωνιστικής επιχείρησης. Δηλαδή, αν η γυναίκα ή ο αδερφός ενός εργαζόμενου διατηρεί ένα καφενείο οπουδήποτε στην Ελλάδα, ο εργαζόμενος στα «MIKEL» απειλείται με πρόστιμο, αν η εταιρεία εκτιμήσει ότι ο συγγενής δρα σαν «αχυράνθρωπος» του υπαλλήλου της και κινδυνεύει να της κλέψουν τα επιχειρηματικά μυστικά!

Σε ομηρία και μετά την απόλυση

Στο δεύτερο μέρος η συμφωνία προβλέπει:

«Σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο λήξει ή λυθεί η σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας μου με την άνω ΟΕ, υποχρεούμαι:

α) για χρονικό διάστημα ενός έτους από τη στιγμή της λήξεως ή λύσεως της συμβάσεως εργασίας μου με την άνω ΟΕ να μην προβαίνω ούτε άμεσα, αλλά ούτε και έμμεσα σε ανταγωνιστικές πράξεις προς την άνω ΟΕ και τις λοιπές επιχειρήσεις που νομίμως χρησιμοποιούν τον διακριτικό τίτλο "MIKEL"

β) να μη χρησιμοποιώ την τεχνογνωσία που μου έχει παραχωρήσει η άνω ΟΕ για οποιονδήποτε λόγο, να μην κοινολογώ σε τρίτους τόσο την τεχνογνωσία όσο και τα εμπορικά, βιομηχανικά και άλλα απόρρητα, που συμπεριλαμβάνουν την οργάνωση και τις μεθόδους εργασίας (...) και να μην επιτρέπω σε τρίτους να τα χρησιμοποιούν (τεχνογνωσία, απόρρητα κλπ.) είτε με άμεσο είτε με έμμεσο τρόπο, σε περίπτωση δε που για οποιονδήποτε λόγο υποπέσει στην αντίληψή μου ότι οποιοσδήποτε τρίτος τα χρησιμοποιεί, να ενημερώσω άμεσα την άνω ΟΕ για να λάβει μέτρα προστασίας αυτών».

Στο συγκεκριμένο παράρτημα, η συμφωνία δεν εξηγεί ποιες είναι οι «ανταγωνιστικές πράξεις» που απαγορεύει στους εργαζόμενους μετά τη λύση της σύμβασής τους. Αν όμως θεωρήσει κανείς ότι «ανταγωνιστικές πράξεις» είναι όσες περιγράφονται στο πρώτο παράρτημα, τότε τίθεται το ερώτημα αν ο πρώην υπάλληλος των «MIKEL» απαγορεύεται για ένα χρόνο να αναζητήσει εργασία σε οποιαδήποτε άλλη «ανταγωνιστική επιχείρηση», δηλαδή σε καφενείο, καφετέρια, σνακ-μπαρ, εστιατόριο, αναψυκτήριο ή κυλικείο.

10.000 ευρώ για κάθε παράβαση!

Το «κερασάκι στην τούρτα» έρχεται με τις κυρώσεις που προβλέπει η συμφωνία για όποιον υπάλληλο παραβεί τους όρους της. Ορίζει συγκεκριμένα:

«Σε περίπτωση που δεν τηρήσω οποιαδήποτε εκ των άνω υποχρεώσεών μου, υποχρεούμαι να καταβάλω για κάθε πράξη μου χωριστά, άμεσα, αυτοδίκαια, σωρευτικά και χωρίς δικαστική μεσολάβηση στην άνω ΟΕ το ποσό των δέκα χιλιάδων ευρώ (10.000 ευρώ), ως συμφωνημένη, αποδεκτή και εύλογη ποινική ρήτρα που θεωρείται από τα μέρη δίκαιη και ανάλογη της ζημίας που θα υποστεί η άνω ΟΕ από τις πράξεις μου αυτές, δικαιουμένη επιπλέον η άνω ΟΕ να ζητήσει αποζημίωση από εμένα για κάθε επιπλέον θετική ή αποθετική ζημία τυχόν υποστεί αυτή από τις πράξεις ή παραλείψεις μου».

Με άλλα λόγια, για καθεμιά από τις παραπάνω «παραβάσεις», ο εργαζόμενος υποχρεούται να καταβάλλει στην εταιρεία, χωρίς αντίλογο, 10.000 ευρώ! Είναι φανερό ότι το παράλογο και υπέρογκο πρόστιμο μπορεί να αξιοποιηθεί και εκβιαστικά απέναντι στον εργαζόμενο, προκειμένου να συμβιβαστεί με ό,τι του ζητάει η εργοδοσία. Ενώ κάλλιστα θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς ότι υπό την απειλή του προστίμου, η εργοδοσία θα μπορεί να απαλλαγεί από οποιονδήποτε εργαζόμενο, χωρίς καμιά άλλη υποχρέωση (αποζημίωση κ.ά.), αρκεί να «στοιχειοθετήσει» ότι αυτός παρέβη κάποιον από τους όρους που περιλαμβάνει η συμφωνία.

Πηγή: Ριζοσπάστης